By Marta
Uzależnienie działa powoli i tak też zmienia nasze przyzwyczajenia. Małymi kroczkami dochodzimy do momentu, w którym uświadamiamy sobie, że już jest za późno, ktoś przejął kontrolę nad naszym życiem. Co więcej, uzależnić się możemy od niemal każdej substancji chemicznej, a nawet samych czynności. Warto poznać mechanizmy i etapy tego procesu, żeby potrafić je rozpoznawać i wiedzieć, jak się przed nimi chronić.
Uzależnienie i eksperymenty, czyli jak powiązano ze sobą fakty
Każdy w szkole uczył się o psie Pawłowa. Eksperymencie, dzięki któremu odkryto podział na odruchy warunkowe i bezwarunkowe. Podobne obserwacje przeprowadzano ze szczurami. Badając ich mózgi zauważono, że wysyłając impulsy w konkretne miejsca, można kierować zachowaniem gryzonia. Jedno z nich sprawiało, że szczur zaczynał odczuwać przyjemność.
Kolejny eksperyment rozjaśnił sytuację. Zwierzętom dano dostęp do dźwigni. Jeśli za nią pociągnęły, w ich mózgu podrażniane było wcześniej odkryte miejsce. Wrażenie musiało być bardzo silne, gdyż szczury cały czas siedziały pod ową dźwignią i sprawiały sobie przyjemność. Niektóre z nich zapominały o zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych i umierały.
Naukowcom widok bardzo szybko skojarzył się z osobami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych, które swoje życie skupiają wokół jednej czynności. Jak się później okazało, analogia była trafiona. Dzięki tym zdarzeniom lepiej rozumiemy, co dzieje się w szponach nałogu i dlaczego ludzie piją alkohol.
Od czego wszystko się zaczyna, czyli pierwsze objawy uzależnienia
Pierwsze objawy uzależnienia są trudne do rozpoznania. Początkowa faza nie polega na tym, że wszystkie zachowania pojawiają się równocześnie, tylko z czasem ich liczba zwiększa się. Ważne są także nasze motywacje, po co sięgamy po konkretną substancję lub wykonujemy określoną czynność.
Naukowcy określają to jako układ nagrody. Na przykład coś sprawia, że lepiej się czujemy, czyli w ciele zwiększa się wydzielanie dopaminy. Podświadomie łączymy te rzeczy ze sobą i coraz częściej dokonujemy tych samych wyborów. Co więcej, narkotyki mogą wpływać na tempo i ilość pojawiania się neuroprzekaźników. W niektórych przypadkach jedynym ratunkiem pozostaje leczenie odwykowe od narkotyków w Krakowie lub w innych anonimowych ośrodkach.
Jakie są pierwsze objawy uzależnienia? 8 niepokojących zachowań?
Pierwsze objawy uzależnienia nie zawsze są specyficzne. Zazwyczaj dostrzegamy problem, kiedy już zostaniemy złapani w jego sidła. Oto kilka zachowań i objawów, które mogą wskazywać na zaczynające się uzależnienie:
- silna potrzeba wykonywania konkretnej czynności i usprawiedliwianie jej – na przykład częste zerkanie na media społecznościowe, wieczorne picie piwa, upijanie się w każdy weekend, palenie “w nagrodę”;
- tolerancja na środek – aby odczuwać taki sam efekt, musimy sięgnąć po większą ilość;
- chęć wykonania czynności lub sięgnięcia po środek pomimo tego, że mamy świadomość szkodliwego wpływu;
- obsesyjne myśli wokół czynności lub środka – w ciągu dnia myślimy tylko o tym, że wreszcie będziemy mogli po coś sięgnąć;
- czynność staje się dla nas nawykiem – zaczynamy wykonywać ją automatycznie;
- zwracanie uwagi na nasze zachowanie przez osobę postronną – widoczne zmiany w zachowaniu;
- problem z przerwaniem czynności lub sięganiem po środek;
- samooszukiwanie się – tłumaczymy sobie, że sięgamy po środek w ramach relaksu, ukojenia nerwów lub wzrostu wydajności;
Po dłuższym przyjmowaniu niektórych substancji, do objawów psychicznych dochodzą również fizyczne. Na przykład po odstawieniu alkoholu dochodzi do tak zwanego delirium tremens, czyli majaczenia alkoholowego.
Leczenie uzależnień – gdzie udać się po pomoc?
Pomoc w przypadku uzależnienia jest skomplikowanym procesem. Najważniejsze jest głośne wyrażenie chęci przez osobę dotkniętą problemem. Namawianie do odwyku lub dowiezienie kogoś siłą zazwyczaj nie przynoszą skutków. Ponadto odnotowano, że wiele zmuszonych osób przerwało terapię z powodu zbyt małej motywacji. Jeśli chcielibyśmy uzyskać więcej informacji na temat uwolnienia się z nałogu, to warto skontaktować się z ośrodkiem leczenia uzależnień od alkoholu w Krakowie.
